Wie zijn de ondertekenaars van het ‘Convenant waterstof in mobiliteit provincie Utrecht’ en waarom doen ze iets met waterstof? We beginnen met een van de koplopers: Aannemingsbedrijf Jos Scholman in Nieuwegein. Dyana Loehr interviewde projectmanager Dik Raadgever en directeur Robert Scholman.
Groen
De ouders van Jos Scholman senior waren boer. Jos nam het landbouwbedrijf over en lange tijd runde hij een loonbedrijf in de oude boerderij. Het loonbedrijf specialiseerde zich in groenonderhoud. Het familiebedrijf groeide uit tot een aannemingsbedrijf voor de GWW (grond- weg- en waterbouw) en groen. Zo houden de 203 vaste medewerkers + 100 inhuurmedewerkers zich bijvoorbeeld bezig met plantsoenonderhoud, wegen, bruggen, fietspaden, maar ook met riolering en golfbanen. Ze werken in een straal van 100 km rond de hoofdvestiging Nieuwegein. De lijntjes in het bedrijf zijn kort; er zijn veel contacten met de medewerkers.
Duurzaamheid
Inmiddels staan de zoons Jos jr. en Robert Scholman naast hun vader Jos sr. in het familiebedrijf. Samen met Walter Corsten vormen zij de vierkoppige directie. Deze tweede generatie Scholman denkt vanzelfsprekend ook na over duurzaamheid. Het bedrijf ging aan de slag met duurzame maatregelen zoals energiezuinige verlichting, carpoolen, elektrisch rijden, ‘het nieuwe rijden’ en elektrisch klein materieel.
Waterstof
Waarom zijn ze daarnaast ook waterstof gaan gebruiken? Dik Raadgever vertelt: “We hebben batterij-elektrische voertuigen, maar we liepen er al snel tegenaan dat dit voor het zware materieel niet de oplossing was. Zware voertuigen en werktuigen hebben veel energie nodig en zouden dan te vaak moeten opladen. Dat kan niet altijd en overal.”
In die tijd werkte het bedrijf als aannemer voor KWR in Nieuwegein. “Via KWR kwamen we in contact met de waterstofprofessor Ad van Wijk en met Jos Boere. Zij hebben de directie van Jos Scholman met hun uitleg over de voordelen over waterstof en hun inspirerende verhalen enthousiast gekregen om met waterstof voor onze voertuigen en werktuigen aan de slag te gaan.”
Hysolar
Samen met Allied Waters heeft Robert Scholman toen het bedrijf Hysolar opgericht. Hysolar vroeg subsidie aan, met als doel om bedrijven te verduurzamen met groene waterstof. Robert Scholman: “We zijn gaan werken aan een gecombineerd project waarin we werken aan vraag en aanbod tegelijk: groene waterstof produceren met een elektrolyser, deze verkopen in een waterstoftankstation en bovendien hebben we zelf ook materieel op waterstof.”
Groene waterstof
Het waterstoftankstation van Hysolar op het terrein van Jos Scholman is nu bijna drie jaar operationeel. Waterstof van zowel 350 bar als 700 bar zijn beide verkrijgbaar. Er is dagelijks voldoende waterstof voor tientallen vrachtwagens en bussen.
De waterstof komt op dit moment nog van het bedrijf Air Liquide, maar er wordt volop gewerkt aan de bouw van de 2,5 MW elektrolyser op het terrein van KWR. De elektrolyser zal ongeveer 300 ton waterstof per jaar produceren. De zonnepanelen die de energie leveren liggen bij KWR op het dak en op het terrein ernaast. De groene waterstof zal via een pijp van een kilometer naar het waterstofstoftankstation worden getransporteerd. Straks kunnen we dus echt lokale groene waterstof tanken. Uiteraard kunnen ook andere waterstoftankstations deze groene waterstof van de Nieuwegeinse elektrolyser kopen.
Doelstellingen gehaald
Drie jaar geleden tekende aannemingsbedrijf Jos Scholman meteen het toen nog nieuwe ‘Convenant waterstof in mobiliteit provincie Utrecht’. Als ambitie vulde directeur Robert Scholman in:
- “Openbaar waterstoftankstation
- Waterstofpersonenauto’s
- Ombouw groot materiaal naar waterstof
- Ombouw trekker op dual fuel
- Ombouw werktuigdragers naar waterstof”
Inmiddels zijn al deze doelstellingen ruimschoots gehaald. Maar achterover leunen doen ze bij Scholman niet. Ze willen nóg meer met waterstof.
Zestig waterstofvoertuigen
Jos Scholman heeft behalve een openbaar waterstoftankstation op het terrein, inmiddels al bijna 60 voertuigen en werktuigen op waterstof:
- 7 Dual fuel trekkers die het aannemingsbedrijf 2,5 jaar geleden zelf heeft ontwikkeld. De trekkers van New Holland hebben ze omgebouwd. In de verbrandingsmotor is 45% van de diesel vervangen door waterstof. Dik Raadgever: “Destijds was dit de allereerste trekker op waterstof. Een transitievoertuig noem ik het. Het is kapitaalvernietiging om alle bestaande dieselwerktuigen en -voertuigen te vervangen door nieuwe exemplaren. Je kunt ze ook hergebruiken. Tegen relatief geringe kosten kunnen we ze ombouwen naar dual fuel.”
- 4 Dual fuel holders: dat zijn werktuigbouwdragers voor bijvoorbeeld maaien en onkruid verwijderen.
- 2 FCEV kranen, die omgebouwd zijn in samenwerking met Terberg. De dieselmotor is eruit gehaald en vervangen door een brandstofcel, waardoor de kranen volledig op waterstof werken.
- 2 personenauto’s Toyota Mirai
- 27 personenauto’s Hyundai Nexus, waar vooral de projectleiders en uitvoerders in rijden. Waarom niet batterij-elektrisch? Raadgever: “Vooral vanwege de grotere range van waterstofauto’s. Ze kunnen zo’n 600 km rijden op 1 tank. De mensen rijden er veel mee en op de werkplaats zijn geen laadpalen voor batterijen. Bovendien is de netcapaciteit vaak een probleem op bouwlocaties. Dus de waterstofauto’s zijn praktischer inzetbaar en prettiger in gebruik.”
- 17 Opel Vivaro bestelbusjes besteld, waarvan er inmiddels 3 geleverd zijn.
- Een paar vrachtwagens op waterstof staan nog op het verlanglijstje.
Ervaringen
Hoe zijn de ervaringen met al die verschillende voertuigen op waterstof? Dik Raadgever: “We merken eigenlijk alleen maar voordelen. De voertuigen zijn stiller en rijden lekkerder. De kranen draaien beter. Door de gunstige vermogensafgifte is een waterstofauto met elektromotor prettiger in gebruik dan een brandstofauto.”
Van de werknemers die ermee rijden hebben Dik en Robert geen klachten of nadelen gehoord. Alleen beschikbaarheid van waterstof is een aandachtspunt, vooral als je wat verder weg moet. Je moet anders plannen dan met een dieselvoertuig, maar de grote actieradius is een voordeel.
Natuurlijk was het in het begin even wennen, maar de werknemers hebben een goede instructie gehad. “Bij iedere nieuwe auto roepen we de jongens erbij en geven onze deskundige technische mensen uitleg.”
Oneerlijke concurrentie
Waar loopt het aannemingsbedrijf tegenaan met betrekking tot waterstof? Robert Scholman: “Soms is er nog oneerlijke concurrentie met bedrijven die nog niet zero-emissie zijn. Zij zijn dan goedkoper omdat ze nog niet elektrisch rijden. Wij hebben er in geïnvesteerd, omdat we gemotiveerd zijn.“
Ook de overheid mag wel wat meer doen aan het stimuleren van zero-emissie rijden, vinden Dik en Robert. “De overgangsregeling voor zero-emissie-zones in de stad is bijvoorbeeld een voordeel voor ondernemers die nog op diesel rijden, maar een nadeel voor bedrijven die wel geïnvesteerd hebben in vervoer zonder uitstoot.”
Bij aanbestedingen zou de overheid het goede voorbeeld moeten geven en zero emissie altijd als eis moeten stellen, is de mening van de twee. “De provincie heeft het waterstofconvenant getekend, dus zou dit ook moeten uitdragen in al hun beleid en in de praktijk, zoals bijvoorbeeld bij de aanbesteding van het openbaar vervoer.”
Lef tonen en gewoon doen
Hebben Dik en Robert nog tips voor andere ondernemers die iets willen met waterstof? “Jazeker: gewoon doen. Lef tonen, want het kan als je genoeg motivatie hebt.” Veel mensen wachten nog af of denken dat het nog niet kan. Maar als je er tijd, geld en energie in steekt, kan het wel. “Wij geloven in waterstof, dus we investeren erin. Als koploper dragen we graag het klimaatbeleid van de overheid uit.”
